Spoznajući tajnu krsta i vaskrsenja Gospodnjeg

Opis proizvoda

Izabrani članci i studije Alekseja Afanasjeviča Dmitrijevskog.

Bogoslovska delatnost Alekseja Afanasjeviča Dmitrijevskog (1856-1929), jednog od najreprezentativnijih i najplodonosnijih pravoslavnih liturgičara iz Rusije sa kraja XIX i tokom prve tri decenije XX veka, označila je svojeobraznu prekretnicu na polju razvoja i unapređenja nauke o bogosluženju Pravoslavne Crkve. Radi se, naime, o liturgiologu koji je, shodno svom samopregornom i trudoljubivom proučavanju „slova i Duha“ hrišćanskog bogosluženja na Istoku, s pravom svrstan u grupu najuglednijih istraživača i tumača slovesne službe Crkve Božije, bivši nazvan „ruskim Goarom“.: Opredelivši se za primenu istorijskoarheološkog pristupa u izučavanju pravoslavne liturgike i, sledstveno, podražavajući primer njegovog učitelja iz Kazanjske duhovne akademije, Nikolaja Fomiča Krasnoseljceva (1845-1898), Dmitrijevski je, blagodareći stečenom znanju jelinske i slovenske paleografije, započeo temeljno, predano i minuciozno istraživanje bogoslužbenih izvora. U cilju izrade kandidatskog rada Bogosluženje u Ruskoj crkvi u XVI veku (Bogosluženie v Russkop Cerkvi v XVI veke), a koji će, naposletku, prerasti u istoimeni magistarski rad, on će istražiti blizu 200 ruskoslovenskih, 30 južnoslovenskih i 70 jelinskih rukopisnih liturgijskih knjiga. Stoga ne treba da izaziva čuđenje što će potraga za rukopisnim bogoslužbenim izvorima Pravoslavne Crkve, kao i njihovo verodostojno datiranje i preispitivanje, imati primarni značaj za njegovo potonje liturgiološko i teološko usavršavanje.

Ukoliko se uzmu u obzir sva mesta i biblioteke koje je ruski Goar imao prilike da pohodi više puta (manastiri Svete Gore, Manastir svete Katarine na Sinaju, Jerusalim, Konstantinopolj, Solun, Atina, Smirna, Trapezunt, ostrvo Patmos, Rim, Grotaferata, Milano, Napulj, Pompeja, Torino, Venecija, Beč, Pariz, Drezden), bilo je sasvim očekivano da će plodovi takvog bogoslovskog i naučnog revnovanja za blagoobrazno i uredno bogosluženje pravoslavnih hrišćana, u određenom trenutku, biti obznanjeni. To se zaista i dogodilo, prvenstveno u vidu tri kapitalna izdanja rukopisnih liturgijskih izvora: Tipika u dva toma i jednotomnog izdanja Evhologija (Molitvoslova). Uporedo sa tim, vršeći službu profesora liturgike sa crkvenom arheologijom u Kijevskoj duhovnoj akademiji pune dvadeset i tri godine (1884-1907), ali i po odlasku u penziju, Dmitrijevski stvara i publikuje brojne studije i članke, ne samo iz oblasti liturgike, već i crkvene arheologije, istorije Ruske Crkve, ali i brojne recenzije. Takođe, njegovo služenje Crkvi ogledalo se i u isgšsivanju čitave serije članaka u kijevskom časopisu Rukovodstvo za seoske pastire (Rukovodstvo dln selvskih pastirep), posvećenih pitanjima savremene bogoslužbene prakse. Povrh svega, jedan deo sačuvane i neobjavljene zaostavštine pomenutog i nezaboravnog profesora liturgike još uvek očekuje odgovarajuće liturgiološke i naučne ocene.

Izabrani članci i studije Alekseja Dmitrijevskog, koji su prevedeni na srpski jezik i objedinjeni u aktuelnoj knjizi izdavačke ustanove Eparhije šumadijske „Kalenić“ pod naslovom Spoznajući tajnu Krsta i Vaskrsenja Gospodnjeg, posvećeni su liturgijskim knjigama Posnom i Cvetnom triodu, te bogoslužbenim osobenostima sveštenoga perioda Strasne (Stradalne) sedmice i praznovanja Pashe (Vaskrsa). Uprkos tome što pojedina autorova zapažanja u dotičnim tekstovima mogu biti protumačena, u izvesnoj meri, prilično iznenađujućim ili isuviše smelim, ne bi trebalo izgubiti iz vida činjenicu da Dmitrijevski tim povodom ne izriče svoju konačnu reč, već nastoji da određenu tematiku sagleda znatno šire, konsultujući prvenstveno liturgijske izvore. Uostalom, treba istaći da su najstariji prevodi pojedinih dela kijevskog učitelja na srpski jezik nastali i bili publikovani u našim bogoslovskim časopisima još za vreme njegovog ovozemaljskog života. Navedena činjenica samo potvrđuje nespornost grandioznog značaja i izuzetnog doprinosa pravoslavnih ruskih liturgičara razvoju nauke o bogosluženju naše Crkve u poslednja dva stoleća. Upravo iz takvoga ugla treba pristupiti iščitavanju i razumevanju tekstova nesumnjivo jednoga od vodećih predstavnika ruske liturgičke škole, Alekseja Afanasjeviča Dmitrijevskog.